HIVSST
ระบบขอรับการสนับสนุนชุดตรวจเอชไอวีและ
การให้การปรึกษาทางออนไลน์
HIV Self-Test หรือ ชุดตรวจเอชไอวีด้วยตนเอง
หมายถึง "การที่ผู้ตรวจทำการเก็บตัวอย่างเลือดหรือสารน้ำในช่องปาก ทำการตรวจและแปลผลเบื้องต้นด้วยตนเอง”
ปัจจุบันนี้ กฎหมายอนุญาตให้ตรวจเอชไอวีด้วยตนเองได้แล้ว มี 2 ชนิด คือ เลือดและสารน้ำในช่องปาก
การตรวจหาภูมิคุ้มกันของเชื้อเอชไอวี (Anti-HIV) จากเลือดปลายนิ้ว
- ความไว หรือ sensitivity ไม่ต่ำกว่า 99.5 %
- ความจำเพาะ หรือ specificity ไม่ต่ำกว่า 99 %
การตรวจหาภูมิคุ้มกันของเชื้อเอชไอวี (Anti-HIV) จากสารน้ำในช่องปาก
- ความไว หรือ sensitivity ไม่ต่ำกว่า 99 %
- ความจำเพาะ หรือ specificity ไม่ต่ำกว่า 98 %
หมายเหตุ : ความไว หรือ sensitivity คือ โอกาสที่คนที่เป็นโรคแล้ว จะตรวจได้ผลบวก ความจำเพาะ หรือ specificity คือ โอกาสที่คนไม่เป็นโรค จะตรวจได้ผลลบ
ชุดตรวจเอชไอวี ด้วยตนเอง
จากเลือดที่เจาะปลายนิ้ว
การเจาะปลายนิ้ว (Finger Puncture)
ใช้เจาะในผู้ใหญ่และเด็กที่มีอายุมากกว่า 1 ปี นิ้วที่ใช้ (ถูก) เจาะ คือ นิ้วนางและนิ้วกลาง ซึ่งทั้งสองนิ้วนี้ก่อให้เกิดผลแทรกซ้อนน้อยกว่านิ้วอื่นๆ ตำแหน่งที่เจาะคือ จุดกึ่งกลางระหว่างตรงกลางนิ้ว (เนินนูน) กับด้านข้างของนิ้วโดยให้แผลที่เจาะตั้งฉากกับเส้นลายนิ้วมือ
ข้อจำกัดของการตรวจคัดกรอง
- ไม่เหมาะสำหรับผู้ที่มีภาวะเลือดออกผิดปกติ
- ห้ามให้ชุดตรวจคัดกรองด้วยตนเองในผู้ที่รับยาต้านไวรัสเอชไอวีมาก่อนแล้ว เนื่องจากอาจจะเกิดผลลบปลอม (False Negative)
- ไม่เหมาะสำหรับผู้ที่เคยเข้าร่วมการศึกษาทดลอง วัคซีนเอชไอวี
คำเตือนและข้อควรระวัง
- สำหรับการใช้งานเพียงครั้งเดียวและถูกออกแบบมา สำหรับการทดสอบเพียง 1 คนเท่านั้น
- เก็บให้พ้นมือเด็ก
- สามารถใช้ได้กับเลือดมนุษย์เท่านั้น
- ห้ามใช้ชุดตรวจหลังจากวันหมดอายุ
- ห้ามใช้ชุดตรวจที่มีบรรจุภัณฑ์ฉีกขาดหรือชำรุด
- ไม่ควรอ่านผลที่ได้จากชุดตรวจ เกินกว่า 1 ชั่วโมง
ระยะหลบ "Window period"
โดยการตรวจคัดกรองนี้จะให้ผลแม่นยำ หลังจากมีความเสี่ยงมาแล้ว 90 วัน หรือ 3 เดือน
- หมายเหตุ:
- วิธีการใช้ชุดตรวจต้องศึกษาโดยละเอียด จากเอกสารกำกับน้ำยาแต่ละยี่ห้อ
จากสารน้ำในช่องปาก
สารน้ำในช่องปาก (oral fluid) เป็นส่วนผสมของ
Mucosa transudate ซึ่งเป็นสารน้ำในซีรัมที่ซึมผ่านเข้ามาอยู่ในช่องปากทางเยื่อบุช่องปาก น้ำจากเยื่อบุช่องปาก (gingival crevicular fluid, GCF) ซึ่งหลั่งออกมาจากซอกเหงือกและฟัน ,น้ำลาย (saliva) ที่หลั่งมาจากต่อมน้ำลาย
คำแนะนำ
- การใช้ชุดตรวจหาการติดเชื้อเอชไอวีจากน้ำในช่องปากที่ดีที่สุดคือหลังจากผู้ใช้ผ่านช่วงภาวะเสี่ยงต่อการติดเชื้อ HIV มาแล้วอย่างน้อย 3 เดือน
- ต้องไม่ดื่มหรือทานอาหารก่อนใช้ชุดตรวจเป็นเวลา 30 นาที
- ผู้ที่ใส่ที่ครอบฟันหรือฟันปลอมหรือผลิตภัณฑ์อื่นๆ ที่ครอบคลุมเหงือก ต้องให้ถอดออกก่อนการตรวจทุกครั้ง
- อย่าใช้ชุดตรวจหาการติดเชื้อเอชไอวีจากน้ำในช่องปาก เมื่อ
- - ตราประทับที่เห็นได้ชัดถูกทำลายหรือเนื้อหาบรรจุภัณฑ์ขาดหายหรือถูกเปิดขึ้น
- - ชุดตรวจหมดอายุ (วันที่หมดอายุของวันที่พิมพ์อยู่ด้านนอกของกล่อง)
- - ชุดตรวจสัมผัสกับผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดต่าง ๆ
- - ชุดตรวจถูกเก็บไว้นอกอุณหภูมิที่ยอมรับได้ (2 ℃ - 30 ℃)
- หมายเหตุ:
- วิธีการใช้ชุดตรวจต้องศึกษาโดยละเอียด จากเอกสารกำกับน้ำยาแต่ละยี่ห้อ
วิธีการอ่านผลตรวจ จากชุดตรวจเอชไอวีด้วยตนเอง
มีปฏิกิริยา , Reactive
ชุดตรวจที่ 1 : พบ 2 จุด/แถบ โดยพบบริเวณใกล้ ตัวอักษร C และจุดที่สองจะอยู่ด้านล่างของจุดนั้น
ชุดตรวจที่ 2 และ 3 : ปรากฏแถบสีแดงขึ้น 2 แถบทั้งบริเวณแถบ C และ แถบ T จะอ่านผลว่า “มีปฏิกิริยา" แม้ว่าจะเห็นจุดด้านล่างขึ้นสีจางหรือแถบ C หรือ T ขึ้นแถบจางก็ตาม
ความหมาย : คุณอาจติดเชื้อเอชไอวีหรืออาจไม่ติดเชื้อแต่เกิดจากผลบวกปลอมด้วยสาเหตุอื่นๆ
ไม่มีปฏิกิริยา , Non-reactive
ชุดตรวจที่ 1 : สังเกตจากจุด ที่บริเวณใกล้ตัวอักษร C ขึ้นเพียงจุดเดียว
ชุดตรวจที่ 2 และ 3 : ปรากฏแถบสีแดงบริเวณแถบ C เพียงแถบเดียว
ความหมาย : ตรวจไม่พบการติดเชื้อเอชไอวี คำแนะนำคือ ทดสอบใหม่อีกครั้งในช่วง 3 เดือน
ไม่สามารถแปลผลได้ , Invalid
ชุดตรวจที่ 1 : หากไม่ว่ามีจุดบริเวณใกล้ตัวอักษร C หรือไม่ปรากฎจุดใดๆ
ชุดตรวจที่ 2 และ 3 :
- - ไม่ปรากฏแถบสีแดงทั้งแถบ C และ T ดังรูป (1)
- - ปรากฏแถบสีแดงนอกบริเวณสามเหลี่ยมทั้ง แถบ C และ/หรือ แถบ T ดังรูป (2) และ (4)
- - ปรากฏแถบสีแดงบริเวณแถบ T เท่านั้น ดังรูป (3)
- - พื้นหลังของแถบอ่านผลมีลักษณะไม่ชัดเจน ดังรูป (5)
วิธีการทิ้งชุดตรวจ
- เก็บชุดตรวจที่ใช้แล้วให้พ้นมือเด็ก หรือไม่ให้สัตว์เลี้ยง หรือสัตว์อื่นๆ กัดแทะได้
- นำวัสดุอุปกรณ์การตรวจเอชไอวีทั้งหมดใส่กลับไปในถุงใส่ชุดตรวจ ปิดผนึกถุงชุดตรวจให้แน่นมิดชิด และทิ้งถุงลงในถังขยะที่ติดเชื้อ
- การทำลายของเสียหรือสารอันตรายที่เกิดจากการทดสอบสำหรับส่วนประกอบที่ไม่มีคม ทำได้โดยการเติมน้ำยาล้างจานหรือผงซักฟอกลงในส่วนประกอบต่างๆ ของชุดตรวจและทิ้งในถุงพลาสติก มัดปากถุงให้มิดชิด พร้อมทั้งเขียนหน้าถุงว่า " ขยะติดเชื้อ"
- สำหรับกรณีส่วนประกอบมีคม ต้องบรรจุลงในภาชนะที่เป็นกล่องหรือถุงที่ทนทานต่อการแทงทะลุ มีฝาปิดมิดชิดและป้องกันการรั่วไหลของของเหลวภายในได้ โดยบรรจุไม่เกินสามในสี่ส่วนของภาชนะแล้วปิดฝาให้แน่น
- นอกจากนี้ หากมีถังขยะสีแดงใกล้กับจุดที่ท่านใช้ชุดตรวจควรทิ้งลงในถังขยะสีแดง
ชุดตรวจ HIV Self Test ที่ขึ้นทะเบียนสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ในประเทศไทย
| ประเด็นเปรียบเทียบ | Insti® | OraQuick® | I-CARE® | CheckNOW® |
|---|---|---|---|---|
| ชนิดสิ่งส่งตรวจ | เลือดปลายนิ้ว | สารน้ำในช่องปาก | เลือดปลายนิ้ว | เลือดปลายนิ้ว |
| หลักการของชุดตรวจ | Immuno Dot -Flow-through device | Immuno-chromatography | Lateral flow immunoassay | Immunochromatography (3rd generation) |
| ความไวที่ระบุในเอกสารกำกับ (ความไวที่ประกาศฯ กำหนด) |
99.5 % (99.5 %) |
100 % (99 %) |
99.5 % (99.5 %) |
100 % (99.5 %) |
| ความจำเพาะของชุดตรวจ (ความจำเพาะที่ประกาศฯ กำหนด) |
100 % (99 %) |
99.87 % (98 %) |
100 % (99 %) |
99.90 % (99 %) |
| การขึ้นทะเบียน อย. | 28 พฤษภาคม 2564 | 20 กรกฎาคม 2564 | 13 กันยายน 2565 | 25 ตุลาคม 2566 |
| บริษัทผู้ผลิต | bioLytical Laboratories, Canada | OraSure Technology, USA | Nantong Egens Biotechnology, China | Abon Biopharm (Hangzhou) Co., Ltd., Hangzhou, P.R. China |
| บริษัทนำเข้า/วางจำหน่าย | บริษัท ไฮเจีย ลอจิสติกส์ จำกัด | บริษัท แปซิฟิค ไบโอเทค จำกัด | บริษัท ยี่สิบสี่ ไอที เน็ตเวิร์ค จำกัด | บริษัท ดีซีเอช ออริกา (ประเทศไทย) จำกัด |
วีดีโอ สาธิตวิธีการใช้งาน
Insti®
OraQuick®
I-CARE®
CheckNOW®
นโยบายและกฎหมาย
ที่เกี่ยวกับ HIVST ในประเทศไทย
ยุทธศาสตร์ในการยุติปัญหาเอดส์
การจัดชุดบริการสำหรับกลุ่มเป้าหมายเฉพาะ มีแนวโน้มการติดเชื้อมากขึ้น การมี HIVST จะช่วยให้การเข้าถึงการตรวจเพิ่มขึ้น
มติ คช.ปอ. ครั้งที่ 1/2558 เห็นชอบ
การส่งเสริมให้ประชาชนรู้สถานะการติดเชื้อตนเอง โดยเพิ่มการเข้าถึงการตรวจหาการติดเชื้อเอชไอวีด้วย HIVST
ประกาศกระทรวงสาธารณสุข
เรื่อง ชุดตรวจที่เกี่ยวข้องกับการตรวจคัดกรองการติดเชื้อเอชไอวีด้วยตนเอง พ.ศ. 2562 มีผลใช้บังคับตั้งแต่ 9 เม.ย. 2562
ประกาศสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา
เรื่อง หลักเกณฑ์การขออนุญาตชุดตรวจที่เกี่ยวข้องกับการตรวจคัดกรองการติดเชื้อเอชไอวีด้วยตนเอง ประกาศ ณ วันที่ 17 ก.ย. 2562